Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) είναι υπεύθυνο για τη διασφάλιση και συνεχή βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου του, καθώς και για την αποτελεσματική λειτουργία και απόδοση των υπηρεσιών του, σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές, ιδίως εκείνες του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και τις αρχές και κατευθύνσεις της ΕΘΑΑΕ.
Το αρμόδιο όργανο για τη διοίκηση και διαχείριση του εσωτερικού συστήματος διασφάλισης ποιότητας του ΑΠΘ είναι η Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ). Η ΜΟΔΙΠ έχει την ευθύνη για την οργάνωση, λειτουργία και συνεχή βελτίωση του ΕΣΔΠ, την εφαρμογή και τον συντονισμό των διαδικασιών εσωτερικής αξιολόγησης των ακαδημαϊκών και υπηρεσιακών μονάδων, καθώς και την υποστήριξη των διαδικασιών εξωτερικής αξιολόγησης και πιστοποίησης, στο πλαίσιο των αρχών, κατευθύνσεων και οδηγιών της ΕΘΑΑΕ.
Το Εγχειρίδιο Ποιότητας του Εσωτερικού Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας αποτελεί επίσημο έγγραφο του ΕΣΔΠ και χρησιμοποιείται ως οδηγός για την εφαρμογή του. Απαρτίζεται από ενότητες εργασιών που αποκαλούνται διεργασίες και έχουν ως σκοπό την εκπλήρωση των απαιτήσεων του σχετικού προτύπου ποιότητας της ΕΘΑΑΕ. Οι διεργασίες λαμβάνουν υπόψη στοιχεία, που καλούνται δεδομένα εισόδου και είναι αναγκαία για τη λειτουργία της διεργασίας. Τα αποτελέσματα της διεργασίας καλούνται δεδομένα εξόδου. Κάθε διεργασία αξιολογείται εσωτερικά τόσο ως προς την ίδια τη λειτουργικότητά της όσο και ως προς την αποτελεσματικότητά της (αν, δηλαδή, καταλήγει σε επαρκή αποτελέσματα που δικαιολογούν την ύπαρξή της). Η διαδικασία είναι ο τρόπος με τον οποίο υλοποιείται η διεργασία. Η διαδικασία έχει έναρξη, τέλος και στάδια ή βήματα. Οι διαδικασίες περιλαμβάνουν βήματα, τα οποία πρέπει να ακολουθηθούν, ώστε να επέλθει το αναμενόμενο αποτέλεσμα της διεργασίας. Η τεκμηρίωση των διεργασιών επιτυγχάνεται μέσω των απαραίτητων εγγράφων και εντύπων.
Από τις σημαντικότερες διεργασίες του Εγχειριδίου Ποιότητας είναι η «Διεργασία 4: Εσωτερική Αξιολόγηση» και συγκεκριμένα η «Διαδικασία 4.2 Ανασκόπηση του ΕΣΔΠ». Σκοπός της διεργασίας είναι η αξιολόγηση και ο έλεγχος εφαρμογής του Εσωτερικού Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ειδικότερα εξετάζεται η αποτελεσματικότητα των διεργασιών και διαδικασιών του ΕΣΔΠ, ανασκοπείται η Πολιτική Ποιότητας και η Στρατηγική, και τέλος καταγράφονται προτεινόμενες αλλαγές και βελτιώσεις στις διεργασίες/διαδικασίες του ΕΣΔΠ. Η ανασκόπηση του ΕΣΔΠ πραγματοποιείται μια φορά το χρόνο από την τη ΜΟΔΙΠ. Στην ετήσια συνεδρίαση με αντικείμενο την Ανασκόπηση του ΕΣΔΠ γίνεται ενημέρωση των μελών της για το ΕΣΔΠ, τις διεργασίες/διαδικασίες, τους δείκτες ποιότητας, καθώς και προτάσεις βελτίωσής τους.
Η ΜΟΔΙΠ, για την ανασκόπηση του ΕΣΔΠ, μελέτησε την Ετήσια Εσωτερική Αξιολόγηση του ΕΣΔΠ του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και το συνοδευτικό υλικό τεκμηρίωσης. Το υλικό τεκμηρίωσης συμπεριλαμβάνει τα ακόλουθα:
- Ανασκόπηση Διεθνών Κατατάξεων
- Αναφορά Αξιολόγησης Πόρων
- Έκθεση Αποτίμησης Στοχοθεσίας
- Αποτίμηση Εξωτερικής Αξιολόγησης και Πιστοποίησης Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών
- Αξιολόγηση Δεδομένων Ποιότητας
- Ανάλυση Βασικών Δεικτών & Μεγεθών Ιδρύματος
- Αποτίμηση Επιδόσεων Ιδρύματος βάσει των Εκθέσεων της ΕΘΑΑΕ
- Μελέτη Διαδικασιών Ιδρύματος – Μελέτη Καλών Πρακτικών – Μελέτη Αναδιοργάνωσης Εσωτερικών Διαδικασιών – Κατάλογος Νέων Διαδικασιών
Tα αναλυτικά συμπεράσματα καταγράφηκαν στο Πρακτικό Ανασκόπησης του ΕΣΔΠ, προβλεπόμενο έντυπο της Διεργασίας 4, σύμφωνα με το Εγχειρίδιο του. Το Πρακτικό χωρίζεται σε ενότητες, όπου καταγράφονται τα ευρήματα και τα συμπεράσματα. Οι ενότητες έχουν ως ακολούθως:
- Αξιολόγηση και αποτελεσματικότητα των διεργασιών και διαδικασιών του ΕΣΔΠ, όπου καταγράφονται τα αποτελέσματα των εσωτερικών επιθεωρήσεων, η απόδοση του ΕΣΔΠ – δείκτες αποτελεσματικότητας των διεργασιών, τα αποτελέσματα προληπτικών ή/και διορθωτικών ενεργειών, η αξιολόγηση του βαθμού ολοκλήρωσης ενεργειών και ο βαθμός επίτευξης των στόχων ποιότητας του ΑΠΘ.
- Ανασκόπηση της Πολιτικής Ποιότητας, όπου καταγράφεται ο βαθμός συμμόρφωσης ως προς τις αρχές της πολιτικής ποιότητας και προτάσεις βελτίωσης της πολιτικής ποιότητας.
- Ανασκόπηση της στρατηγικής, όπου καταγράφονται ο βαθμός επίτευξης των στρατηγικών στόχων, οι προτάσεις βελτίωσης της στρατηγικής και οι προτάσεις αναθεώρησης αυτής.
- Προτεινόμενες αλλαγές και βελτιώσεις σε διεργασίες/διαδικασίες του ΕΣΔΠ.
Συνοπτικά σημειώνεται ότι εφαρμόζονται όλες οι διεργασίες του ΕΣΔΠ και απόδοση τους κυμαίνεται σε εξαιρετικό βαθμό λαμβάνοντας υπόψη της συνθήκες (πανδημία, νέο θεσμικό πλαίσιο, εκλογές πρυτανικών αρχών κλ.π.). Τόσο σε επίπεδο Ιδρύματος όσο και σε επίπεδο Προγραμμάτων Σπουδών διαπιστώνεται ότι έχουν υιοθετηθεί σε μεγάλο βαθμό οι προτάσεις που καταγράφονται στις εξωτερικές αξιολογήσεις και πιστοποιήσεις. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η εμπέδωση της κουλτούρας ποιότητας, η οποία διαπιστώνεται στις καθημερινές λειτουργίες του ανθρώπινου δυναμικού (διδακτικού και διοικητικού) και η απόκτηση τεχνογνωσίας στις διεργασίες και διαδικασίες ποιότητας, οι οποίες επιτρέπουν τη συνεχή βελτίωση του Ιδρύματος και0 των προγραμμάτων σπουδών.
Η μερική αυτοματοποίηση στη διαδικασία μεταφοράς δεδομένων ποιότητας στο ΟΠΕΣΠ της ΕΘΑΑΕ αναμένεται αφενός να διασφαλίσει την ορθότητα των σχετικών στοιχείων και αφετέρου να απελευθερώσει αναγκαίους ανθρώπινους πόρους, οι οποίοι θα μπορέσουν να ασχοληθούν με την ουσιώδη εφαρμογή του Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας. Πρέπει να σημειωθεί η εφαρμογή του Εσωτερικού Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας τα τελευταία έτη έχει καταδείξει ότι προστίθενται συνεχώς νέες απαιτήσεις και πρότυπα, ότι απαιτείται η συλλογή και ανάλυση περισσότερων δεδομένων και στοιχείων, καθώς και η παρακολούθηση και τεκμηρίωση δράσεων και ενεργειών, δημιουργώντας μια συνεχώς αυξανόμενη γραφειοκρατία.
Λαμβάνοντας υπόψη τα προηγούμενα και δεδομένου ότι συμπληρώνονται πέντε έτη από την πιστοποίηση και εφαρμογή του Εσωτερικού Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας κρίθηκε απαραίτητη η ουσιαστική επικαιροποίησή του εγχειριδίου, το οποίο θα υιοθετεί απλουστευμένες διαδικασίες, ευθυγραμμισμένες με τις απαιτήσεις και τα πρότυπα της ΕΘΑΑΕ, εναρμονισμένες με τη κείμενη νομοθεσία , ακολουθώντας τις νέες τάσεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Πρακτικό Ανασκόπησης ΕΣΔΠ 2020 και Παραρτήματα
Πρακτικό Ανασκόπησης ΕΣΔΠ 2021 και Παραρτήματα